Abstract
In a judgment of 2018, the Court of Appeal in Kraków finally decided that the defendant?s position, demanding specific claims in connection with the necessity of shaving a part (i.e. shortening) of a beard while in prison, is unfounded. In this publication, we want to analyze the scope of legitimate restrictions on the violation of freedom of manifesting religion in a prison, with particular emphasis on legal aspects invoked by the defendant, followed by courts adjudicating in the analyzed case. On the one hand, the basis of the analysis is the psychological significance of religion in the life of a man, including a person deprived of liberty, on the other - international and national regulations relating to religious freedom and the right to manifest it. As a result of the analysis, based on the decoded requirements set for legal regulations relating to limitation of human rights, the evaluation included also the executive provisions regarding freedom of religion during imprisonment and decisions of competent authorities, as well as the judgment itself, initiating publication. Finally, the principles were formulated, called the cascading triad ultima ratio, which are a general model for assessing executive regulations related to limiting the rights and freedoms of convicts.
References
1. Abramowicz M.A., Przedmiotowy zakres wolności religijnej, ?Studia z Prawa Wyznaniowego? 2007, nr 10, s. 325-352.
2. Almqvist J., Human Rights, Culture, and the Rule of Law, Oxford-Portland [Hart Publishing] 2005.
3. Bafia J., Mioduski K., Siewierski M., Kodeks karny. Komentarz. Tom 1, Warszawa [Wydawnictwo Prawnicze] 1987.
4. Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa [C.H. Beck.] 2012.
5. Bartoszewicz J., Wolność myśli, sumienia i wyznania w Polsce w świetle orzecznictwa strasburskiego, ?Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego? 2012, nr 3, s. 55-72.
6. Bielecki M., Instytucje polskiego prawa penitencjarnego na tle nauczania Jana Pawła II. Wybrane problemy (w:), P. Marzec, J. Nikołajew (red.), Osoba i dzieło Ojca Świętego Jana Pawła II. Studium wybranych problemów, Tomaszów Lubelski-Lublin [Wydawnictwo Polihymnia] 2009, s. 75-87.
7. Bogunia L., Kilka uwag dotyczących obowiązków skazanego na karę pozbawienia wolności w jego statusie prawnym (w:), K. Indecki (red.), Aktualne problemy prawa karnego, kryminologii i penitencjarystyki. Księga ofiarowana Profesorowi Stefanowi Lelentalowi w 45. roku pracy naukowej i dydaktycznej, Łódź [Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego] 2004, s. 71-77.
8. Borecki P., Państwo laickie w świetle dorobku współczesnego konstytucjonalizmu europejskiego, ?Przegląd Prawniczy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza? 2016, nr 6, s. 174-191.
9. Brady K.L., Religious Sincerity and Imperfection: Can Lapsing Prisoners Recover Under RFRA and RLUIPA?, ?The University of Chicago Law Review? 2011, nr 78(4), s. 1431-1464.
10. Fesch J., Za pięć godzin zobaczę Jezusa. Dziennik więzienny, przeł. J. Grosfeld, Poznań [Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów - W Drodze] 1992.
11. Florczak-Wątor M., Art. 53 [Wolność sumienia i wyznania] (w:), P. Tuleja (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa [Wolters Kluwer] 2019, s. 181-186.
12. Gliszczyńska-Grabias A., Prawo do poszanowania wyznania i światopoglądu osadzonego (w:), X Seminarium Warszawskie. Pozytywne i negatywne obowiązki państwa wobec osób pozbawionych wolności - aktualne wyzwania polskiego systemu penitencjarnego, Warszawa [Ministerstwo Spraw Zagranicznych - Departament do Spraw Postępowań przed Międzynarodowymi Organami Ochrony Praw Człowieka] 2017, s. 119-126.
13. Garlicki L., Art. 9 [Wolność myśli, sumienia i wyznania] (w:), L. Garlicki (red.), Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Tom I. Komentarz do art. 1-18, Warszawa [C.H. Beck] 2010, s. 550- 583.
14. Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa [Wolters Kluwer] 2015.
15. Genova F.M., How Would the European Court of Human Rights Decide Holt v. Hobbs?, ?Notre Dame Law Review Online? 2018, nr 93(1), s. 44-58.
16. Gerace A., Day A., Criminal Rehabilitation. The Impact of Religious Programming, ?Journal of Psychology and Christianity? 2010, nr 29(4), s. 317-325.
17. Golemboski D., Religious Sincerity and the Reasons for Religious Freedom, ?Political Research Quarterly? 2020, nr 73(4), s. 866-877.
18. Greer S., The Margin of Appreciation: Interpretation and Discretion under the European Convention on Human Rights, Strasburg [Council of Europe Publishing] 2000.
19. Hallet M., Johnson B., The Resurgence of Religion in America?s Prisons, ?Current Studies in the Sociology of Religion? 2014, nr 5(3), s. 663-683.
20. Hamm, M.S., The Spectacular Few. Prisoner Radicalization and the Evolving Terrorist Threat, New York [New York University Press] 2013.
21. Hofmann R., Boldt N., Art. 18 (w:), R. Hofmann, N. Boldt, Internationaler Bürgerrechtepakt, Baden-Baden [Nomos] 2005.
22. Hołda Z., Wstęp (w:), Z. Hołda, K. Postulski, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Gdańsk [Wydawnictwo Arche] 2006, s. 5-27.
23. Hucał M., Wolność sumienia i wyznania osób pozbawienia wolności w orzecznictwie ETPCz (w:), J. Nikołajew, K. Walczuk (red.), Wolność sumienia i religii osób pozbawionych wolności. Aspekty prawne i praktyczne, Warszawa [Wydawnictwo Unitas], s. 191-201.
24. Jarass H.D., Art. 10 [Gedanken-, Gewissens- und Religionsfreiheit] (w:), H.D. Jarass, Charta der Grundrechte der Europäischen Union. Kommentar, München [C.H. Beck] 2021.
25. Jasudowicz T., Wolność myśli, sumienia, religii i przekonań (w:), B. Gronowska, T. Jasudowicz, M. Balcerzak, M. Lubiszewski, R. Mizerski, Prawa człowieka i ich ochrona, Toruń 2010, s. 375-384.
26. Kalisz T., Zasady prawa karnego wykonawczego, ?Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego? 2005, nr 17, s. 313-337.
27. Kamiński I.C., Art. 10 [Wolność myśli, sumienia i religii] (w:), A. Wróbel (red.), Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, Warszawa [C.H. Beck] 2020, s. 330-350.
28. Kotowska M., Romańczuk-Grącka M., Wolność religijna w warunkach izolacji penitencjarne (w:), A. Nawój-Śleszyńska, J. Łuczak (red.), Wybrane problemy indywidualizacji wykonywania kary pozbawienia wolności i środków probacyjnych, Łódź [Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego] 2017, s. 139-156.
29. Kuć M., Duszpasterstwo więzienne a indywidualizacja kary pozbawienia wolności (w:), J. Świtka, M. Kuć (red.), Duszpasterstwo więzienne w pracy penitencjarnej, Lublin [Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego] 2007, s. 127-144.
30. Kwieciński A., Podstawy prawne realizacji prawa do wolności religijnej w warunkach izolacji penitencjarnej. Rozważania na marginesie dyskusji o zjawisku multikulturowości populacji więziennej (w:), M. Jabłoński (red.), Księga jubileuszowa na siedemdziesięciolecie Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Część 2, Wrocław [Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego] 2015, s. 251-264.
31. Lasocik Z., Praktyki religijne więźniów, Warszawa [Wydawnictwo Naukowe PWN] 1993.
32. Lelental S., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa [C.H. Beck] 2001.
33. Ławniczak A., Zasada poszanowania wolności i jej ograniczenia (w:), M. Jabłoński (red.), Wolności i prawa jednostki w Konstytucji RP. Tom I. Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP, Warszawa [C.H. Beck] 2010, s. 367-412.
34. Meyer-Ladewig J., Schuster S., Art. 9 [Gedanken-, Gewissens- und Religionsfreiheit] (w:), J. Meyer-Ladewig, M. Nettesheim, S. v. Raumer (Hrsg.), EMRK. Europäische Menschenrechtskonvention. Handkommentar, Baden-Baden [Nomos] 2017.
35. Murdoch J., The treatment of prisoners. European standards. Strasburg [Council of Europe Publishing] 2006.
36. Nikołajew J., Prawo do wolności religijnej więźniów według Jana Pawła II (w:), P. Marzec, J. Nikołajew (red.), Osoba i dzieło Ojca Świętego Jana Pawła II. Studium wybranych problemów, Tomaszów Lubelski-Lublin [Wydawnictwo Polihymnia] 2009, s. 121-143.
37. Nikołajew J., Prawo osób pozbawionych wolności do wyżywienia przygotowywanego według wymogów religijnych. Regulacje normatywne a trudności praktyczne, ?Kościół i Prawo? 2015, nr 4(2), s. 151-169.
38. Nikołajew J., Wolność sumienia i religii skazanych i tymczasowo aresztowanych, Lublin [Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego] 2012.
39. Nowicki, M.A., Europejski Trybunał Praw Człowieka, Wybór orzeczeń 2007, Warszawa [Oficyna a Wolters Kluwer Business] 2008.
40. Nowicki, M.A., Europejski Trybunał Praw Człowieka, Wybór orzeczeń 2008, Warszawa [Oficyna a Wolters Kluwer Business] 2009.
41. Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Warszawa [Wolters Kluwer] 2017.
42. Olszówka M., Art. 53 [Wolność sumienia i wyznania] (w:), M. Safjan, L. Bosek (red), Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86, Warszawa [C.H. Beck] 2016, s. 1247-1278.
43. Palmer J., Constitutional Rights of Prisoners. New York [Routledge] 2010.
44. Panek E., Panek A., ?W Tobie jest źródło życia i w twej światłości [?] światłość?. Wiara i religia w perspektywie resocjalizacji skazanych, ?Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja? 2016, nr 31-32, s. 7-33.
45. Pawela S., Prawo karne wykonawcze. Zarys wykładu, Warszawa [Wolters Kluwer] 2007.
46. Pernal M., Gwarancje wolności religijnej w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka (w świetle orzecznictwa Komisji o Ochronie Praw Człowieka), ?Państwo i Prawo? 1992, nr 11, s. 77-85.
47. Piechowiak M., Wolność religijna - aspekty filozoficznoprawne, ?Toruński Rocznik Praw Człowieka i Pokoju? 1994-1995, nr 3, s. 7-21.
48. Pierzchała K., Resocjalizacyjna rola kapelana więziennego w polskim systemie penitencjarnym. Analiza pedagogiczna, Toruń [Wydawnictwo Adam Marszałek] 2012.
49. Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa [LexisNexis] 2003.
50. Rogowska A., Wolność sumienia i wyznania w świetle przepisów polskiego Kodeksu karnego wykonawczego, ?Acta Erasmiana? 2011, nr 1, s. 256-265.
51. Rozner M., Prawo do wolności religijnej w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z 1950 r., ?Studia Prawa Wyznaniowego? 2002, nr 5, s. 111-136.
52. Sarnecki P., Art. 53 (w:), L. Garlicki, M. Zubik (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II. Art. 30-86, Warszawa [Wydawnictwo Sejmowe] 2016, s. 277-287.
53. Schabas W., The European Convention of Human Rights. A. Commentary, Oxford-New York [Oxford University Press] 2015.
54. Sobczak W., Art. 18 [Wolność myśli, sumienia i religii] (w:), R. Wieruszewski (red.), Międzynarodowy pakt praw obywatelskich (osobistych) i politycznych. Komentarz, Warszawa [Wolters Kluwer] 2012, s. 419-460.
55. Szymanek J., Wolność sumienia i wyznania w Konstytucji RP, ?Przegląd Sejmowy? 2006, nr 2, s. 39-60.
56. Tokarski S., Psychologiczne źródła religijności (w:), S. Głaz (red.), Podstawowe zagadnienia psychologii religii, Kraków [Wydawnictwo WAM] 2006, s. 92-110.
57. Urbanek A., Miejsce aktywności religijnej więźniów w teleologii pedagogiki resocjalizacyjnej na podstawie badań prowadzonych w wybranych zakładach karnych, ?Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy? 2007, nr 2, s. 173-185.
58. Warchałowski K., Prawo do wolności myśli, sumienia i religii w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Lublin [Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego] 2004.
59. Wiśniewski L., Zakres ochrony prawnej wolności człowieka i warunki jej dopuszczalnych ograniczeń w praktyce (w:), L. Wiśniewski (red.), Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, Warszawa [Wydawnictwo Sejmowe] 2006, s. 21-34.
60. Wojtyczek K., Zasada wyłączności ustawy w sferze prawa represyjnego - uwagi na gruncie Konstytucji RP, ?Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych? 1999, nr 2, s. 33-53.
61. Wysocka E., Rola i funkcje religii w procesie resocjalizacji w świadomości skazanych - analiza teoretyczna i empiryczne egzemplifikacje (w:), S. Bębas (red.), Współczesne oblicze resocjalizacji penitencjarnej, Radom [Wyższa Szkoła Handlowa w Radomiu] 2010, s. 267-289.
62. Zimnica-Kuzioła E., Główne stanowiska w psychologii religii - wprowadzenie, ?Kultura i Wartości? 2012, nr 1, s. 51-71.
2. Almqvist J., Human Rights, Culture, and the Rule of Law, Oxford-Portland [Hart Publishing] 2005.
3. Bafia J., Mioduski K., Siewierski M., Kodeks karny. Komentarz. Tom 1, Warszawa [Wydawnictwo Prawnicze] 1987.
4. Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa [C.H. Beck.] 2012.
5. Bartoszewicz J., Wolność myśli, sumienia i wyznania w Polsce w świetle orzecznictwa strasburskiego, ?Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego? 2012, nr 3, s. 55-72.
6. Bielecki M., Instytucje polskiego prawa penitencjarnego na tle nauczania Jana Pawła II. Wybrane problemy (w:), P. Marzec, J. Nikołajew (red.), Osoba i dzieło Ojca Świętego Jana Pawła II. Studium wybranych problemów, Tomaszów Lubelski-Lublin [Wydawnictwo Polihymnia] 2009, s. 75-87.
7. Bogunia L., Kilka uwag dotyczących obowiązków skazanego na karę pozbawienia wolności w jego statusie prawnym (w:), K. Indecki (red.), Aktualne problemy prawa karnego, kryminologii i penitencjarystyki. Księga ofiarowana Profesorowi Stefanowi Lelentalowi w 45. roku pracy naukowej i dydaktycznej, Łódź [Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego] 2004, s. 71-77.
8. Borecki P., Państwo laickie w świetle dorobku współczesnego konstytucjonalizmu europejskiego, ?Przegląd Prawniczy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza? 2016, nr 6, s. 174-191.
9. Brady K.L., Religious Sincerity and Imperfection: Can Lapsing Prisoners Recover Under RFRA and RLUIPA?, ?The University of Chicago Law Review? 2011, nr 78(4), s. 1431-1464.
10. Fesch J., Za pięć godzin zobaczę Jezusa. Dziennik więzienny, przeł. J. Grosfeld, Poznań [Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów - W Drodze] 1992.
11. Florczak-Wątor M., Art. 53 [Wolność sumienia i wyznania] (w:), P. Tuleja (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa [Wolters Kluwer] 2019, s. 181-186.
12. Gliszczyńska-Grabias A., Prawo do poszanowania wyznania i światopoglądu osadzonego (w:), X Seminarium Warszawskie. Pozytywne i negatywne obowiązki państwa wobec osób pozbawionych wolności - aktualne wyzwania polskiego systemu penitencjarnego, Warszawa [Ministerstwo Spraw Zagranicznych - Departament do Spraw Postępowań przed Międzynarodowymi Organami Ochrony Praw Człowieka] 2017, s. 119-126.
13. Garlicki L., Art. 9 [Wolność myśli, sumienia i wyznania] (w:), L. Garlicki (red.), Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Tom I. Komentarz do art. 1-18, Warszawa [C.H. Beck] 2010, s. 550- 583.
14. Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa [Wolters Kluwer] 2015.
15. Genova F.M., How Would the European Court of Human Rights Decide Holt v. Hobbs?, ?Notre Dame Law Review Online? 2018, nr 93(1), s. 44-58.
16. Gerace A., Day A., Criminal Rehabilitation. The Impact of Religious Programming, ?Journal of Psychology and Christianity? 2010, nr 29(4), s. 317-325.
17. Golemboski D., Religious Sincerity and the Reasons for Religious Freedom, ?Political Research Quarterly? 2020, nr 73(4), s. 866-877.
18. Greer S., The Margin of Appreciation: Interpretation and Discretion under the European Convention on Human Rights, Strasburg [Council of Europe Publishing] 2000.
19. Hallet M., Johnson B., The Resurgence of Religion in America?s Prisons, ?Current Studies in the Sociology of Religion? 2014, nr 5(3), s. 663-683.
20. Hamm, M.S., The Spectacular Few. Prisoner Radicalization and the Evolving Terrorist Threat, New York [New York University Press] 2013.
21. Hofmann R., Boldt N., Art. 18 (w:), R. Hofmann, N. Boldt, Internationaler Bürgerrechtepakt, Baden-Baden [Nomos] 2005.
22. Hołda Z., Wstęp (w:), Z. Hołda, K. Postulski, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Gdańsk [Wydawnictwo Arche] 2006, s. 5-27.
23. Hucał M., Wolność sumienia i wyznania osób pozbawienia wolności w orzecznictwie ETPCz (w:), J. Nikołajew, K. Walczuk (red.), Wolność sumienia i religii osób pozbawionych wolności. Aspekty prawne i praktyczne, Warszawa [Wydawnictwo Unitas], s. 191-201.
24. Jarass H.D., Art. 10 [Gedanken-, Gewissens- und Religionsfreiheit] (w:), H.D. Jarass, Charta der Grundrechte der Europäischen Union. Kommentar, München [C.H. Beck] 2021.
25. Jasudowicz T., Wolność myśli, sumienia, religii i przekonań (w:), B. Gronowska, T. Jasudowicz, M. Balcerzak, M. Lubiszewski, R. Mizerski, Prawa człowieka i ich ochrona, Toruń 2010, s. 375-384.
26. Kalisz T., Zasady prawa karnego wykonawczego, ?Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego? 2005, nr 17, s. 313-337.
27. Kamiński I.C., Art. 10 [Wolność myśli, sumienia i religii] (w:), A. Wróbel (red.), Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, Warszawa [C.H. Beck] 2020, s. 330-350.
28. Kotowska M., Romańczuk-Grącka M., Wolność religijna w warunkach izolacji penitencjarne (w:), A. Nawój-Śleszyńska, J. Łuczak (red.), Wybrane problemy indywidualizacji wykonywania kary pozbawienia wolności i środków probacyjnych, Łódź [Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego] 2017, s. 139-156.
29. Kuć M., Duszpasterstwo więzienne a indywidualizacja kary pozbawienia wolności (w:), J. Świtka, M. Kuć (red.), Duszpasterstwo więzienne w pracy penitencjarnej, Lublin [Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego] 2007, s. 127-144.
30. Kwieciński A., Podstawy prawne realizacji prawa do wolności religijnej w warunkach izolacji penitencjarnej. Rozważania na marginesie dyskusji o zjawisku multikulturowości populacji więziennej (w:), M. Jabłoński (red.), Księga jubileuszowa na siedemdziesięciolecie Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Część 2, Wrocław [Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego] 2015, s. 251-264.
31. Lasocik Z., Praktyki religijne więźniów, Warszawa [Wydawnictwo Naukowe PWN] 1993.
32. Lelental S., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa [C.H. Beck] 2001.
33. Ławniczak A., Zasada poszanowania wolności i jej ograniczenia (w:), M. Jabłoński (red.), Wolności i prawa jednostki w Konstytucji RP. Tom I. Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP, Warszawa [C.H. Beck] 2010, s. 367-412.
34. Meyer-Ladewig J., Schuster S., Art. 9 [Gedanken-, Gewissens- und Religionsfreiheit] (w:), J. Meyer-Ladewig, M. Nettesheim, S. v. Raumer (Hrsg.), EMRK. Europäische Menschenrechtskonvention. Handkommentar, Baden-Baden [Nomos] 2017.
35. Murdoch J., The treatment of prisoners. European standards. Strasburg [Council of Europe Publishing] 2006.
36. Nikołajew J., Prawo do wolności religijnej więźniów według Jana Pawła II (w:), P. Marzec, J. Nikołajew (red.), Osoba i dzieło Ojca Świętego Jana Pawła II. Studium wybranych problemów, Tomaszów Lubelski-Lublin [Wydawnictwo Polihymnia] 2009, s. 121-143.
37. Nikołajew J., Prawo osób pozbawionych wolności do wyżywienia przygotowywanego według wymogów religijnych. Regulacje normatywne a trudności praktyczne, ?Kościół i Prawo? 2015, nr 4(2), s. 151-169.
38. Nikołajew J., Wolność sumienia i religii skazanych i tymczasowo aresztowanych, Lublin [Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego] 2012.
39. Nowicki, M.A., Europejski Trybunał Praw Człowieka, Wybór orzeczeń 2007, Warszawa [Oficyna a Wolters Kluwer Business] 2008.
40. Nowicki, M.A., Europejski Trybunał Praw Człowieka, Wybór orzeczeń 2008, Warszawa [Oficyna a Wolters Kluwer Business] 2009.
41. Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Warszawa [Wolters Kluwer] 2017.
42. Olszówka M., Art. 53 [Wolność sumienia i wyznania] (w:), M. Safjan, L. Bosek (red), Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86, Warszawa [C.H. Beck] 2016, s. 1247-1278.
43. Palmer J., Constitutional Rights of Prisoners. New York [Routledge] 2010.
44. Panek E., Panek A., ?W Tobie jest źródło życia i w twej światłości [?] światłość?. Wiara i religia w perspektywie resocjalizacji skazanych, ?Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja? 2016, nr 31-32, s. 7-33.
45. Pawela S., Prawo karne wykonawcze. Zarys wykładu, Warszawa [Wolters Kluwer] 2007.
46. Pernal M., Gwarancje wolności religijnej w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka (w świetle orzecznictwa Komisji o Ochronie Praw Człowieka), ?Państwo i Prawo? 1992, nr 11, s. 77-85.
47. Piechowiak M., Wolność religijna - aspekty filozoficznoprawne, ?Toruński Rocznik Praw Człowieka i Pokoju? 1994-1995, nr 3, s. 7-21.
48. Pierzchała K., Resocjalizacyjna rola kapelana więziennego w polskim systemie penitencjarnym. Analiza pedagogiczna, Toruń [Wydawnictwo Adam Marszałek] 2012.
49. Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa [LexisNexis] 2003.
50. Rogowska A., Wolność sumienia i wyznania w świetle przepisów polskiego Kodeksu karnego wykonawczego, ?Acta Erasmiana? 2011, nr 1, s. 256-265.
51. Rozner M., Prawo do wolności religijnej w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z 1950 r., ?Studia Prawa Wyznaniowego? 2002, nr 5, s. 111-136.
52. Sarnecki P., Art. 53 (w:), L. Garlicki, M. Zubik (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II. Art. 30-86, Warszawa [Wydawnictwo Sejmowe] 2016, s. 277-287.
53. Schabas W., The European Convention of Human Rights. A. Commentary, Oxford-New York [Oxford University Press] 2015.
54. Sobczak W., Art. 18 [Wolność myśli, sumienia i religii] (w:), R. Wieruszewski (red.), Międzynarodowy pakt praw obywatelskich (osobistych) i politycznych. Komentarz, Warszawa [Wolters Kluwer] 2012, s. 419-460.
55. Szymanek J., Wolność sumienia i wyznania w Konstytucji RP, ?Przegląd Sejmowy? 2006, nr 2, s. 39-60.
56. Tokarski S., Psychologiczne źródła religijności (w:), S. Głaz (red.), Podstawowe zagadnienia psychologii religii, Kraków [Wydawnictwo WAM] 2006, s. 92-110.
57. Urbanek A., Miejsce aktywności religijnej więźniów w teleologii pedagogiki resocjalizacyjnej na podstawie badań prowadzonych w wybranych zakładach karnych, ?Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy? 2007, nr 2, s. 173-185.
58. Warchałowski K., Prawo do wolności myśli, sumienia i religii w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Lublin [Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego] 2004.
59. Wiśniewski L., Zakres ochrony prawnej wolności człowieka i warunki jej dopuszczalnych ograniczeń w praktyce (w:), L. Wiśniewski (red.), Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, Warszawa [Wydawnictwo Sejmowe] 2006, s. 21-34.
60. Wojtyczek K., Zasada wyłączności ustawy w sferze prawa represyjnego - uwagi na gruncie Konstytucji RP, ?Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych? 1999, nr 2, s. 33-53.
61. Wysocka E., Rola i funkcje religii w procesie resocjalizacji w świadomości skazanych - analiza teoretyczna i empiryczne egzemplifikacje (w:), S. Bębas (red.), Współczesne oblicze resocjalizacji penitencjarnej, Radom [Wyższa Szkoła Handlowa w Radomiu] 2010, s. 267-289.
62. Zimnica-Kuzioła E., Główne stanowiska w psychologii religii - wprowadzenie, ?Kultura i Wartości? 2012, nr 1, s. 51-71.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright (c) 2022 Forum Prawnicze
Downloads
Download data is not yet available.