Abstrakt
Celem artykułu jest omówienie problematyki związanej z instytucją zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej, którą reguluje art. 446 § 4 k.c. W tekście poddano analizie pojęcie zadośćuczynienia oraz jego funkcje. Autorka podejmuje rozważania nad pojęciem osoby zmarłej i najbliższego członka rodziny, a także przesłankami zastosowania art. 446 § 4 k.c. Nie tylko bowiem śmierć osoby fizycznej jest prawnie relewantna, ale także związane z tym konsekwencje w postaci cierpień psychicznych i fizycznych. Zasadniczym kryterium ustalenia wysokości zadośćuczynienia jest rozmiar cierpienia i niekorzystnych zmian w życiu poszkodowanego. Artykuł porusza problematykę ewolucji ww. przepisu, zagadnień o charakterze intertemporalnym, jak również kwestię dziedziczenia roszczeń. Autorka opiera swe rozważania na aktualnym orzecznictwie, a na zakończenie nakreśla postulaty de lege ferenda.
Bibliografia
I. Akty prawne
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. - Kodeks zobowiązań (Dz.U. nr 82, poz. 598).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1025 ze zm.).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.).
II. Literatura
G. Bieniek, Odpowiedzialność cywilna za wypadki drogowe, wyd. 3, Warszawa 2011.
P. Bucoń, Odpowiedzialność cywilna uczestników wypadku komunikacyjnego, Warszawa 2008.
J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania, część ogólna, t. III, wyd. 2, Warszawa 2018.
M. Habdas, M. Fras (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), t. III, Warszawa 2018.
P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz (red.), Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, Warszawa 2017.
R. Kozielewski, Zadośćuczynienie za krzywdę wynikłą wskutek śmierci najbliższego członka rodziny, Monitor Prawniczy z 2012 r., nr 2.
T. Mróz (red.), Zobowiązania, wyd. 2, Warszawa 2016.
M. Nesterowicz, Glosa do wyroku SN z dnia 9 marca 2012 r., I CSK 282/11, Przegląd Sądowy z 2013 r., nr 1.
K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2018.
Z. Radwański, Zadośćuczynienie pieniężne za szkodę niemajątkową. Rozwój i funkcja społeczna, Poznań 1956.
Z. Radwański, Zobowiązania ? część ogólna, wyd. 12, Warszawa 2016.
J. Szczechowicz, Odpowiedzialność cywilna posiadacza mechanicznego środka komunikacji za szkody wyrządzone w ruchu lądowym, Olsztyn 2013.
M. Wałachowska, Wynagrodzenie szkód deliktowych doznanych przez pośrednio poszkodowanych, Warszawa 2014.
M. Zieliński (red.), Studia i analizy Sądu Najwyższego. Zadośćuczynienie na rzecz poszkodowanego w wypadku komunikacyjnym i na rzecz osób najbliższych, t. V, Warszawa 2017.
J. Zych, Dochodzenie zadośćuczynienia w polskim systemie prawnym, Polska Izba Ubezpieczeń, Warszawa 2016.
J. Zych, Zadośćuczynienie. Komu? Kiedy? Ile?, Ząbki 2017.
III. Orzecznictwo
1. Sąd Najwyższy
Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego ? zasada prawna ? z dnia 15 grudnia 1951 r., C 15/51, OSNCK z 1953 r., nr 1, poz. 3, LEX nr 117056.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 1969 r., II CR 114/69, OSNC z 1970 r., nr 7-8, poz. 129, LEX nr 1037.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2005 r., IV CK 648/04, LEX nr 150318.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10, LEX nr 604152.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2012 r., I CSK 282/11, OSNC z 2012 r., nr 11, poz. 130, LEX nr 1211872.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2013 r., III CZP 74/13, OSNC z 2014 r., nr 9, poz. 88, LEX nr 1405242.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2014 r., V CZ 20/14, LEX nr 1444630.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2014 r., IV CSK 374/13, LEX nr 1438653.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2014 r., I CSK 332/13, LEX nr 1532766.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2014 r., V CSK 445/13, LEX nr 1504588.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2014 r., III CSK 307/13, OSNC z 2015 r., nr 12, poz. 147, LEX nr 1544410.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2015 r., III CSK 286/14, OSNC z 2016 r., nr 4, poz. 45, LEX nr 1781848.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2017 r., V CSK 448/16, LEX nr 2305923.
2. Sądy apelacyjne
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 4 października 2012 r., I ACa 487/12, LEX nr 1237241.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 25 października 2012 r., I ACa 352/12, LEX nr 1307480.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 13 listopada 2012 r., V ACa 849/12, LEX nr 1313253.
Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 26 lutego 2013 r., III APa 48/12, LEX nr 1953252.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 września 2013 r., I ACa 402/12, Legalis nr 744664.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 maja 2015 r., I ACa 94/15, LEX nr 1734656.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 czerwca 2015 r., I ACa 1824/14, LEX nr 1766088.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 września 2016 r., I ACa 275/16, Legalis nr 1549598.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 października 2016 r., I ACa 370/16, LEX nr 2171169.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 grudnia 2016 r., V ACa 295/16, LEX nr 2295188.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 marca 2017 r., V ACa 385/16, Legalis nr 1658086.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30 marca 2017 r., I ACa 1272/16, LEX nr 2282403.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 13 grudnia 2017 r., I ACa 186/17, LEX nr 2484192.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 stycznia 2018 r., I ACa 804/17, LEX nr 2446535.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 lutego 2018 r., V ACa 1075/17, LEX nr 2488222.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 marca 2018 r., I ACa 935/17, LEX nr 2488167.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 kwietnia 2018 r., V ACa 344/17, Legalis nr 1772417.
3. Sądy okręgowe
Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 22 grudnia 2015 r., I C 1249/14, LEX nr 1955327.
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 18 maja 2016 r., IV C 458/12, LEX nr 2149864.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. - Kodeks zobowiązań (Dz.U. nr 82, poz. 598).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1025 ze zm.).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.).
II. Literatura
G. Bieniek, Odpowiedzialność cywilna za wypadki drogowe, wyd. 3, Warszawa 2011.
P. Bucoń, Odpowiedzialność cywilna uczestników wypadku komunikacyjnego, Warszawa 2008.
J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania, część ogólna, t. III, wyd. 2, Warszawa 2018.
M. Habdas, M. Fras (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), t. III, Warszawa 2018.
P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz (red.), Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, Warszawa 2017.
R. Kozielewski, Zadośćuczynienie za krzywdę wynikłą wskutek śmierci najbliższego członka rodziny, Monitor Prawniczy z 2012 r., nr 2.
T. Mróz (red.), Zobowiązania, wyd. 2, Warszawa 2016.
M. Nesterowicz, Glosa do wyroku SN z dnia 9 marca 2012 r., I CSK 282/11, Przegląd Sądowy z 2013 r., nr 1.
K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2018.
Z. Radwański, Zadośćuczynienie pieniężne za szkodę niemajątkową. Rozwój i funkcja społeczna, Poznań 1956.
Z. Radwański, Zobowiązania ? część ogólna, wyd. 12, Warszawa 2016.
J. Szczechowicz, Odpowiedzialność cywilna posiadacza mechanicznego środka komunikacji za szkody wyrządzone w ruchu lądowym, Olsztyn 2013.
M. Wałachowska, Wynagrodzenie szkód deliktowych doznanych przez pośrednio poszkodowanych, Warszawa 2014.
M. Zieliński (red.), Studia i analizy Sądu Najwyższego. Zadośćuczynienie na rzecz poszkodowanego w wypadku komunikacyjnym i na rzecz osób najbliższych, t. V, Warszawa 2017.
J. Zych, Dochodzenie zadośćuczynienia w polskim systemie prawnym, Polska Izba Ubezpieczeń, Warszawa 2016.
J. Zych, Zadośćuczynienie. Komu? Kiedy? Ile?, Ząbki 2017.
III. Orzecznictwo
1. Sąd Najwyższy
Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego ? zasada prawna ? z dnia 15 grudnia 1951 r., C 15/51, OSNCK z 1953 r., nr 1, poz. 3, LEX nr 117056.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 1969 r., II CR 114/69, OSNC z 1970 r., nr 7-8, poz. 129, LEX nr 1037.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2005 r., IV CK 648/04, LEX nr 150318.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10, LEX nr 604152.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2012 r., I CSK 282/11, OSNC z 2012 r., nr 11, poz. 130, LEX nr 1211872.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2013 r., III CZP 74/13, OSNC z 2014 r., nr 9, poz. 88, LEX nr 1405242.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2014 r., V CZ 20/14, LEX nr 1444630.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2014 r., IV CSK 374/13, LEX nr 1438653.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2014 r., I CSK 332/13, LEX nr 1532766.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2014 r., V CSK 445/13, LEX nr 1504588.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2014 r., III CSK 307/13, OSNC z 2015 r., nr 12, poz. 147, LEX nr 1544410.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2015 r., III CSK 286/14, OSNC z 2016 r., nr 4, poz. 45, LEX nr 1781848.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2017 r., V CSK 448/16, LEX nr 2305923.
2. Sądy apelacyjne
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 4 października 2012 r., I ACa 487/12, LEX nr 1237241.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 25 października 2012 r., I ACa 352/12, LEX nr 1307480.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 13 listopada 2012 r., V ACa 849/12, LEX nr 1313253.
Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 26 lutego 2013 r., III APa 48/12, LEX nr 1953252.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 września 2013 r., I ACa 402/12, Legalis nr 744664.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 maja 2015 r., I ACa 94/15, LEX nr 1734656.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 czerwca 2015 r., I ACa 1824/14, LEX nr 1766088.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 września 2016 r., I ACa 275/16, Legalis nr 1549598.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 października 2016 r., I ACa 370/16, LEX nr 2171169.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 grudnia 2016 r., V ACa 295/16, LEX nr 2295188.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 marca 2017 r., V ACa 385/16, Legalis nr 1658086.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30 marca 2017 r., I ACa 1272/16, LEX nr 2282403.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 13 grudnia 2017 r., I ACa 186/17, LEX nr 2484192.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 stycznia 2018 r., I ACa 804/17, LEX nr 2446535.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 lutego 2018 r., V ACa 1075/17, LEX nr 2488222.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 marca 2018 r., I ACa 935/17, LEX nr 2488167.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 kwietnia 2018 r., V ACa 344/17, Legalis nr 1772417.
3. Sądy okręgowe
Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 22 grudnia 2015 r., I C 1249/14, LEX nr 1955327.
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 18 maja 2016 r., IV C 458/12, LEX nr 2149864.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##plugins.generic.usageStats.noStats##