Abstrakt
W artykule zawarto argumenty na rzecz tezy, że obecnie obowiązujące uregulowania kodeksu postępowania karnego nie gwarantują oskarżonemu pozbawionemu wolności i reprezentowanemu przez obrońcę z urzędu, skutecznego dostępu do postępowania kasacyjnego. Skoro warunkiem zainicjowania postępowania kasacyjnego jest złożenie w terminie wniosku o doręczenie orzeczenia sądu odwoławczego z uzasadnieniem (art. 524 § 1 zd. drugie k.p.k.), to kluczowe dla oskarżonego jest otrzymanie realnej możliwości zapoznania się z treścią tego orzeczenia lub podjęcia w pełni świadomej decyzji o rezygnacji z tego uprawnienia. Autorka argumentuje, że takiego standardu nie spełniają obecnie obowiązujące przepisy. Ocena uregulowań kodeksu postępowania karnego w tym obszarze została przeprowadzona z perspektywy standardów rzetelnego procesu, określonych w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Bibliografia
1. Eichstaedt K., Komentarz aktualizowany do art. 422 kodeksu postępowania karnego, w: Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz aktualizowany, red. D. Świecki, LEX/el., 2019;
2. Hofmański P., Zabłocki S., Kasacja w sprawach karnych a niektóre uwarunkowania wynikające z zobowiązań traktatowych, w: Problemy wymiaru sprawiedliwości karnej. Księga Jubileuszowa Profesora Jana Skupińskiego, red. Anna Błachnio-Parzych, J. Jakubowska ? Hara, J. Kosonoga, H. Kuczyńska, Warszawa 2013;
3. Kulesza C., Obrońca, w: Strony i inni uczestnicy postępowania karnego. System Prawa Karnego Procesowego, tom VI, red. tomu C. Kulesza, red. naczelny P. Hofmański, Warszawa 2016,
4. Sakowicz A. (red.), Kodeks postepowania karnego. Komentarz, Warszawa 2018;
5. Smarzewski M., Granice efektywności prawa do korzystania z pomocy obrońcy w kontekście ostatnich nowelizacji KPK, ?Monitor Prawniczy? 2016, z. 21;
6. Stefański R.A., w: Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz do art. 1-166, red. R. A. Stefański, S. Zabłocki, Warszawa 2017;
7. Steinborn S., Ograniczenia zaskarżalności wyroku wydanego w I instancji jako środek uproszczenia procesu karnego w świetle prawa do dwuinstancyjnego postępowania (uwagi de lege lata i de lege ferenda), Gdańskie Studia Prawnicze 2005, tom XIII;
8. Świecki D., Czynności procesowe obrońcy i pełnomocnika w sprawach karnych, Warszawa 2018;
9. Świecki D., Wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku, w: Konstrukcja apelacji jako środka odwoławczego w procesie karnym, WKP 2018, wersja elektroniczna;
10. Wąsek-Wiaderek M., Prawo oskarżonego do realizowania obrony na rozprawie w świetle ostatnich zmian kodeksu postępowania karnego, w: Proces karny w dobie przemian. Przebieg postępowania, red. S. Steinborn, K. Woźniewski, Gdańsk 2018.
11. Wąsek-Wiaderek M., Proces karny a międzynarodowe standardy w dziedzinie praw człowieka, w: System Prawa Karnego Procesowego. Zagadnienia ogólne, tom I cz. 2, red. P. Hofmański, Warszawa 2013.
12. Wąsek-Wiaderek M., Standard ochrony praw oskarżonego w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, w: Strony i inni uczestnicy postępowania karnego. System Prawa Karnego Procesowego, tom VI, red. tomu C. Kulesza, red. naczelny P. Hofmański, Warszawa 2016.
Orzecznictwo
? Orzeczenia Sądu Najwyższego
1. postanowienie SN z dnia 24 października 2001 r., IV KZ 60/01, OSNKW 2002, z. 1-2, poz. 10;
2. postanowienie SN z dnia 3 lutego 2012 r., V KZ 1/12, OSNKW 2012, z. 6, poz. 58;
3. wyrok SN z dnia 19 lutego 2013 r., IV KK 200/12, OSNKW 2013, z. 4, poz. 32;
4. postanowienie SN z dnia 18 września 2013 r., V KZ 60/13, Lex nr 1363213;
5. postanowienie SN z dnia 18 marca 2015 r., III KZ 31/15, Lex nr 1734691;
6. postanowienie SN z dnia 24 maja 2016 r., V KZ 19/16, Lex nr 2044504;
7. postanowienie SN z dnia 22 czerwca 2016 r., III KZ 39/16, OSNKW 2016, z. 12, poz. 80;
8. postanowienie SN z dnia 13 lutego 2017 r., III KZ 91/16, Lex nr 2238696;
9. postanowienie SN z dnia 9 sierpnia 2017 r., II KZ 18/17, Lex nr 2342168;
10. postanowienie SN z dnia 14 grudnia 2017 r., III KZ 56/17, Lex nr 2427121;
11. postanowienie SN z dnia 27 lutego 2018 r., III KZ 11/18, Lex nr 2450253;
12. postanowienie SN z dnia 20 grudnia 2018 r., V KZ 57/18, Lex nr 2626859;
13. postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2019 r., III KZ 60/18, ?Supremus? (www.sn.pl);
14. postanowienie SN z dnia 3 kwietnia 2019 r., V KZ 7/19, Lex nr 2649798;
15. postanowienie SN z dnia 26 czerwca 2019 r., IV KZ 20/19, Lex nr 2694542.
? Orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
1. decyzja ETPCz z dnia 7 września 1999 r., Jodko p. Litwie, skarga nr 39350/98;
2. wyrok ETPCz z dnia 18 grudnia 2001 r., R.D. p. Polsce, skargi nr 29692/96 i 34612/97;
3. wyrok ETPCz z dnia 1 marca 2006 r., Sejdovic p. Włochom, skarga nr 56581/00.
4. wyrok ETPCz z dnia 19 maja 2009 r., Kulikowski p. Polsce, skarga nr 18353/03;
5. wyrok ETPCz z dnia 19 maja 2009 r., Antonicelli p. Polsce, skarga nr 2815/05;
6. wyrok ETPCz z dnia 25 czerwca 2009 r., Maresti p. Chorwacji, skarga nr 55759/07;
7. wyrok ETPCz z dnia 3 listopada 2009 r., Davran p. Turcji, skarga nr 18342/03;
8. wyrok ETPCz z dnia 13 września 2011 r., Wersel p. Polsce, skarga nr 30358/04;
9. wyrok ETPCz z dnia 29 kwietnia 2014 r., Natsvlishvili and Togonidze p. Gruzji, skarga nr 9043/05;
10. wyrok ETPCz z dnia 15 września 2016 r., Johansen p. Republice Federalnej Niemiec, skarga nr 17914/10;
11. wyrok ETPCz z dnia 4 kwietnia 2018 r., Correia de Matos p. Portugalii, skarga nr 56402/12.